ADHD (z ang. attention deficit hyperactivity disorder), czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest jednym z najczęstszych zaburzeń rozwojowych u dzieci. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia objawów ADHD u dzieci. Warto jednak pamiętać, że każde dziecko jest inne, a przyczyny ADHD mogą być różne. Dlatego diagnoza i leczenie powinny być przeprowadzane przez specjalistów, takich jak psychiatra dziecięcy czy psycholog.
ADHD – przyczyny
Poniżej przedstawiamy kilka możliwych przyczyn występowania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci w wieku szkolnym i osób dorosłych. Co sprawia, że można mieć ADHD?
Genetyka – badania wykazują, że ADHD może mieć podłoże genetyczne. Jeśli rodzic lub rodzeństwo dziecka cierpi na ADHD, to istnieje większe ryzyko, że dziecko również będzie miało to zaburzenie.
Środowisko prenatalne – niektóre badania sugerują, że nieprawidłowości w czasie ciąży, takie jak palenie tytoniu, picie alkoholu, narażenie na toksyny lub infekcje, mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia ADHD u dziecka.
Problemy neurologiczne – niektóre badania wykazują, że nieprawidłowości neurologiczne, mogą wpłynąć na rozwój ADHD w dzieciństwie.
Czynniki środowiskowe – stres, niedostateczna ilość snu, niezdrowe odżywianie i brak aktywności fizycznej, mogą wpłynąć na rozwój ADHD.
Objawy ADHD u dzieci – test
Diagnoza ADHD u dzieci powinna być przeprowadzana przez specjalistę, takiego jak psychiatra lub psycholog dziecięcy. Testy są jednym z wielu narzędzi, które mogą pomóc zdiagnozować ADHD u twojego dziecka.
Warto jednak pamiętać, że żaden test nie jest w stanie jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć diagnozy ADHD u dziecka. Diagnoza ADHD powinna być przeprowadzona przez specjalistę, który oprócz testów, będzie uwzględniał także inne czynniki, takie jak wywiad z rodzicami i nauczycielami, obserwacje zachowania dziecka oraz ocenę funkcjonowania w różnych obszarach życia.
Kwestionariusz diagnozy ADHD
Kwestionariusz diagnozy ADHD (ang. Diagnostic Checklist), to narzędzie diagnostyczne stosowane w procesie badania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci i osób dorosłych.
Kwestionariusz ADHD składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera pytania dotyczące zachowania dziecka lub dorosłego w różnych sytuacjach, takich jak w szkole, w domu, podczas zabawy czy w kontaktach społecznych. Pytania te pozwalają na ocenę różnych aspektów funkcjonowania, takich jak uwaga, impulsywność, hiperaktywność czy trudności z organizacją i planowaniem. Druga część kwestionariusza dotyczy objawów ADHD w przeszłości, co pozwala na określenie, czy problemy z uwagą i nadpobudliwością występowały już w dzieciństwie.
Oto przykładowe pytania, które mogą wystąpić w kwestionariuszu diagnozy ADHD:
- Czy osoba ma trudności z koncentracją na zadaniach wymagających uwagi i wytrwałości?
- Czy osoba ma trudności z dokładnością i uważnością przy wykonywaniu zadań?
- Czy osoba ma trudności z organizacją i planowaniem codziennych czynności?
- Czy osoba często przerywa innych ludzi w rozmowie lub narusza ich przestrzeń osobistą?
- Czy osoba ma trudności z oczekiwaniem na swoją kolej w rozmowie lub w kolejce?
Skala zachowania Connersa
Skala zachowania Connersa jest jednym z najczęściej stosowanych narzędzi diagnostycznych do oceny objawów ADHD u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. W tej skali istnieje kilka podskal, które pozwalają na ocenę konkretnych objawów ADHD. Przykładowo, skala CPRS-R (Conners’ Parent Rating Scale – Revised) zawiera podskale oceniające następujące objawy ADHD:
- nieuwaga;
- hiperaktywność/impulsywność;
- zaburzenia emocjonalne;
- problemy społeczne.
Na podstawie wyników rodzice mogą uzyskać informacje na temat nasilenia objawów ADHD u swojego dziecka. W przypadku skali CTRS-R (Conners’ Teacher Rating Scale – Revised), nauczyciele oceniają zachowanie ucznia w środowisku szkolnym, w tym jego uwagę, hiperaktywność, impulsywność i kontakty z innymi dziećmi. Skala CSR (Conners’ Self-Report Scale) pozwala na uzyskanie informacji na temat samooceny dziecka i jego odczuć na temat własnego zachowania.
Oto przykładowe pytania:
- Czy dziecko ma trudności z organizacją i planowaniem swoich działań?
- Czy dziecko często przerywa innych w trakcie rozmowy lub działań?
- Czy dziecko jest niespokojne podczas odpoczynku, trudno mu się zrelaksować?
- Czy dziecko jest nadmiernie roztargnione i ma trudności z zapamiętywaniem informacji?
- Czy dziecko jest często niecierpliwe i ma trudności z oczekiwaniem na swoją kolej?
ADHD – test diagnostyczny WISC-V
Test WISC-V to jeden z najczęściej stosowanych testów inteligencji u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 16 lat. Test ten składa się z kilku podtestów, które pozwalają na ocenę różnych aspektów funkcjonowania intelektualnego dziecka, takich jak percepcja wzrokowa, pamięć operacyjna, myślenie werbalne i niewerbalne czy przetwarzanie informacji.
W rozpoznaniu ADHD test WISC-V może być stosowany do oceny funkcjonowania poznawczego dziecka i identyfikacji ewentualnych deficytów poznawczych związanych z tym zaburzeniem. Badania wykazały, że dzieci z ADHD często wykazują niższe wyniki w testach poznawczych, takich jak WISC-V, w porównaniu z rówieśnikami bez tego zaburzenia.
Oto przykładowe pytania, które mogą pojawić się w teście WISC-V:
- Na pytanie: „Co to jest narzędzie?” dziecko odpowiada: a) narzędzie to przedmiot, którym można coś zrobić; b) narzędzie to przedmiot, który jest fajny; c) narzędzie to przedmiot, który można kupić w sklepie.
- W zadaniu z pudełkami dziecko musi wybrać odpowiedni rysunek, który najlepiej pasuje do trzech innych rysunków, tworząc grupę.
- W zadaniu z symbolami dziecko musi wybrać odpowiedni symbol, który uzupełni wzór.
- W zadaniu z podobieństwami dziecko musi wybrać dwa słowa, które najlepiej się ze sobą kojarzą.
- W zadaniu z klockami dziecko musi ułożyć wzór, korzystając z klocków.
Test na ADHD – TOVA
Test TOVA (ang. Test of Variables of Attention) to test psychometryczny wykorzystywany do diagnozowania ADHD u dzieci i dorosłych. Test składa się z serii zadań polegających na reakcji na bodźce wizualne, a jego celem jest ocena uwagi i kontroli impulsów.
Test TOVA mierzy kilka aspektów uwagi, m.in.:
- utrzymywanie uwagi na zadaniu przez dłuższy czas;
- skupienie uwagi na szczegółach;
- kontrolę impulsów i reakcji na bodźce nieistotne.
Test TOVA wykorzystuje także analizę zmienności czasu reakcji na bodźce, co pozwala na ocenę zmienności uwagi i jej skuteczności w różnych momentach zadania.
Niemniej jednak należy pamiętać, że każdy test na ADHD może być wykorzystywany jako narzędzie pomocnicze w procesie diagnozowania tego zaburzenia, ale nie powinien być stosowany jako jedyny sposób na identyfikację ADHD. Ocena objawów nadpobudliwości powinna być oparta na szerszej ocenie dziecka lub dorosłego.
Powiązane:
- DDA – objawy, test i cechy charakterystyczne dorosłych dzieci alkoholików
- Objawy demencji – test przesiewowy pomaga wykryć choroby otępienne
- ChAD – test na chorobę dwubiegunową. Poznaj objawy
- Mutyzm wybiórczy u dzieci – zaburzenie lękowe. Dlaczego dziecko nie mówi? Jak leczyć to schorzenie? Sprawdź!
- Pierwsze objawy Alzheimera – test zegara i kwestionariusz MMSE
- Czy dotyczy cię problem zaburzenia osobowości? Test psychologiczny pomoże ci to sprawdzić!