Jak rozpoznać zaburzenia depresyjno lękowe mieszane i ich objawy?

Zaburzenia depresyjno-lękowe mieszane to specyficzny typ problemów psychicznych, w których równocześnie występują symptomy depresji i lęku przez co najmniej dwa tygodnie, jednak żaden z tych zestawów objawów nie osiąga pełnego nasilenia charakterystycznego dla klasycznych zaburzeń depresyjnych lub lękowych. Sytuacja taka prowadzi jednak do wyraźnego pogorszenia codziennego funkcjonowania oraz obniżenia jakości życia osoby dotkniętej tym problemem [1][2].

Charakterystyka zaburzeń depresyjno-lękowych mieszanych

Mieszane zaburzenia depresyjno-lękowe wyróżniają się jednoczesnym występowaniem objawów charakterystycznych zarówno dla depresji, jak i lęku, jednak oba te zespoły symptomów mają przeważnie łagodne lub umiarkowane nasilenie [1]. Żadna z grup objawów nie wyczerpuje kryteriów diagnostycznych typowych zaburzeń depresyjnych lub lękowych rozpatrywanych osobno [2][3].

Jeszcze inną cechą charakterystyczną tej jednostki chorobowej jest jej przewlekły, niespecyficzny i zmienny obraz kliniczny, co sprawia, że rozpoznanie często jest opóźnione lub mylone z innymi zaburzeniami emocjonalnymi [3]. W praktyce większość osób z tym rozpoznaniem doświadcza znacznego pogorszenia funkcjonowania w życiu osobistym, zawodowym i społecznym [1][4].

Główne objawy i symptomy mieszanych zaburzeń depresyjno-lękowych

Podstawą rozpoznania zaburzeń depresyjno-lękowych mieszanych jest utrzymywanie się przez minimum dwa tygodnie jednoczesnych objawów depresji i lęku [1].

Najważniejsze objawy depresyjne to:

• Obniżony nastrój
• Utrata zainteresowań
• Anhedonia (brak przyjemności)
• Spadek motywacji oraz energii [1][4]

Główne objawy lękowe obejmują:

• Uczucie niepokoju
• Napięcie emocjonalne
• Trudności z kontrolą niepokojących myśli
• Strach przed nieokreślonym zagrożeniem
• Napięcie mięśniowe
• Objawy somatyczne (np. kołatanie serca, potliwość) [1][2][3][4]

Na szczególną uwagę zasługują symptomy mieszane, wśród których dominuje:

• Zwiewny lęk
• Napięcie psychiczne
• Przewlekłe zmęczenie
• Chwiejność nastroju
• Somatyzacja (np. bóle brzucha, suchość w ustach) [2][3]

Istotne są również aspekty funkcjonalne zaburzenia — objawy te prowadzą do obniżenia efektywności zawodowej, problemów w relacjach społecznych oraz zakłóceń życia osobistego [1][4].

Procesy i mechanizmy powstawania zaburzeń

Zaburzenia depresyjno-lękowe mieszane powstają w wyniku wzajemnego nałożenia się mechanizmów odpowiedzialnych za objawy depresji i mechanizmów lękowych [1][4]. Depresyjne symptomy powiązane są ze spadkiem aktywności neuroprzekaźników (przede wszystkim serotoniny), co skutkuje obniżeniem nastroju i energii. Z kolei mechanizmy lękowe dotyczą nadmiernego pobudzenia układu współczulnego i autonomicznego, a to objawia się niepokojem, napięciem psychicznym i objawami somatycznymi [1][4].

Objawy lękowe i depresyjne często przenikają się, wzajemnie potęgując dolegliwości, jednak nie spełniają w pełni kryteriów diagnostycznych innych zaburzeń w izolacji [1]. Wśród mechanizmów towarzyszących należy podkreślić rolę przewlekłego stresu oraz zaburzeń snu, które wyraźnie nasilają objawy emocjonalne i somatyczne [4].

Znaczenie elementów somatycznych i przewlekłego zmęczenia

Elementy somatyczne (np. bóle mięśni, kołatanie serca, trudności żołądkowe, pocenie się) należą do najczęściej obecnych symptomów mieszanych zaburzeń depresyjno-lękowych [2][3]. Tego typu objawy mogą być mierzalne w badaniach klinicznych, a przy tym często zwiększają subiektywnie odczuwany niepokój osoby chorującej [2][3][4].

Nieodłączną cechą tych zaburzeń jest długotrwałe zmęczenie, osłabienie koncentracji i zakłócenia snu, które prowadzą do obniżenia wydajności w pracy i utraty zdolności społecznego funkcjonowania [4].

Trudności diagnostyczne i częstotliwość występowania

Mieszane zaburzenia depresyjno-lękowe występują stosunkowo często, choć są rzadko rozpoznawane z powodu niespecyficznego i umiarkowanego obrazu klinicznego [3].

Diagnostycznie konieczne jest utrzymanie się pełnego zestawu objawów przez co najmniej dwa tygodnie [1]. Brak wyrazistych, silnych cech ani w kierunku depresji, ani w kierunku zaburzeń lękowych powoduje, że rozpoznanie wymaga szczegółowej i zrównoważonej oceny objawów [2][3]. W praktyce klinicznej często dochodzi do mylenia z innymi zaburzeniami nastroju lub niezwykle przewlekłym stresem [3][4].

Podsumowanie: Jak rozpoznać zaburzenia depresyjno-lękowe mieszane?

Aby rozpoznać mieszane zaburzenia depresyjno-lękowe, należy wykazać równoczesną obecność łagodnych lub umiarkowanych objawów depresyjnych i lękowych, utrzymujących się przez co najmniej dwa tygodnie i powodujących wyraźne pogorszenie codziennego funkcjonowania [1][2][3][4]. W obrazie klinicznym dominują obniżony nastrój, zwiewny lęk, przewlekłe zmęczenie, napięcie psychiczne, elementy somatyczne oraz chwiejność emocjonalna. Kluczowe znaczenie ma dokładna ocena całokształtu objawów, ponieważ brak jest silnie wyrażonych symptomów jednej określonej jednostki chorobowej, a obraz zaburzenia ma przebieg umiarkowany i przewlekły [1][2][3][4].

---

Źródła:

• [1] https://www.centrumpsychomedyczne.pl/leczenie/zaburzenia-nastroju/zaburzenie-depresyjne-i-lekowe-mieszane
• [2] https://harmonymed.pl/dystymia-zaburzenia-mieszane-lekowe-i-depresyjne/
• [3] https://psychiatra.wroclaw.pl/2021/09/09/zaburzenia-mieszane-lekowe-i-depresyjne/
• [4] https://receptomat.pl/post/ne/zaburzenia-lekowe