Jak pozbyć się derealizacji bez pomocy lekarza?

Derealizacja to zaburzenie percepcji rzeczywistości, które wywołuje poczucie obcości świata i izolacji. Jeśli zastanawiasz się, jak pozbyć się derealizacji bez pomocy lekarza, musisz wiedzieć, że proces ten zależy od indywidualnych przyczyn i objawów. Najszybciej można złagodzić objawy przez świadome zarządzanie stresem i wzmacnianie kontaktu z rzeczywistością ([1], [2], [3], [4]). Dalsza część artykułu szczegółowo wyjaśnia mechanizmy derealizacji oraz sposoby jej przezwyciężania bez konieczności konsultacji medycznej.

Czym jest derealizacja?

Derealizacja to stan psychiczny, w którym otaczający świat wydaje się obcy, sztuczny lub nierzeczywisty, a doznania są zniekształcone. Osoby dotknięte tym zaburzeniem często opisują swoje doświadczenia jako funkcjonowanie „jak w filmie” czy „bycie obserwatorem własnego życia” ([1], [2]). Derealizacja jest blisko związana z depersonalizacją, czyli utratą kontaktu z własnym ciałem i emocjami ([1], [5]).

Najważniejsze objawy to poczucie oddzielenia od rzeczywistości, zagubienie, brak kontroli nad własnym ciałem oraz osłabienie emocji. W praktyce jest to mechanizm obronny mózgu, uruchamiany pod wpływem silnego stresu, traumy bądź przewlekłego zmęczenia ([3], [4]). Badania wskazują, że derealizacja jest objawem zaburzeń lękowych, depresyjnych i nerwicowych, choć może też wystąpić u osób zdrowych w sytuacjach przeciążenia psychicznego ([3]).

Mechanizmy i procesy prowadzące do derealizacji

Zjawisko derealizacji to efekt reakcji obronnych organizmu na silny stres oraz przeciążenie bodźcami. W takich sytuacjach mózg, by się chronić, ogranicza intensywność odbieranej rzeczywistości. Powoduje to poczucie dystansu, osłabienie wrażeń zmysłowych i trudności z koncentracją ([3]).

Za derealizację odpowiadają również zaburzenia neurochemiczne, w tym spadek poziomu dopaminy i wzrost adrenaliny. Zmiany te mają wpływ na postrzeganie otoczenia. Derealizacja jest także ściśle powiązana z występowaniem lęku, depresji bądź przewlekłego stresu ([3]).

Objawy dzielą się na trzy grupy: sensoryczne (zniekształcenie zmysłowe), emocjonalne (płytkość uczuć, oderwanie) i poznawcze (dezorientacja, trudność ze skupieniem uwagi) ([1], [4]).

Sposoby radzenia sobie z derealizacją bez pomocy lekarza

W przypadku krótkotrwałych epizodów derealizacji skuteczne jest przede wszystkim przeciwdziałanie stresowi oraz wzmacnianie więzi z realnym otoczeniem. Najważniejsze techniki obejmują regularne stosowanie świadomego oddychania, skupianie uwagi na zmysłowym doświadczaniu rzeczywistości oraz wprowadzanie zdrowych nawyków związanych z trybem życia ([1], [2], [4]).

Dobrą praktyką jest redukcja ekspozycji na bodźce stresowe – ograniczenie kontaktu z sytuacjami i informacjami wywołującymi napięcie psychiczne. Warto także wprowadzać rutynę dnia, aby zmniejszyć uczucie dezorientacji. Aktywność fizyczna i regularny odpoczynek korzystnie wpływają na układ nerwowy oraz pomagają odzyskać równowagę emocjonalną ([4]).

Ważnym elementem radzenia sobie z derealizacją jest świadoma praca nad identyfikacją przyczyn stresu i lęku. Gdy objawy utrzymują się przez dłuższy czas lub mają tendencję do nasilania się, konieczna może być konsultacja specjalistyczna, lecz w przypadku okresowych epizodów duże znaczenie ma samodzielne budowanie poczucia bezpieczeństwa i powrotu do „tu i teraz” ([1], [2]).

Kiedy objawy derealizacji mogą być szczególnie nasilone?

Stan derealizacji staje się silniejszy w okresach znacznego zmęczenia, niedoboru snu, chronicznego stresu oraz pod wpływem nagłych traumatycznych wydarzeń ([3]). Mechanizmy obronne uruchamiają się tym szybciej, im wyższy jest poziom lęku lub przygnębienia ([4]).

Statystyki pokazują, że derealizacja przewlekła dotyczy około 1-2% populacji, aczkolwiek epizodyczne poczucie oddzielenia od rzeczywistości doświadcza znacznie większa grupa osób, zwłaszcza podczas sytuacji silnie stresujących ([3]).

Derealizacja a codzienne funkcjonowanie

Osoby doświadczające derealizacji często wskazują na trudność odnajdowania się w codziennych sytuacjach. Najbardziej charakterystyczne jest poczucie dystansu do otoczenia, brak obecności „tu i teraz” i towarzysząca temu niemożność emocjonalnego angażowania się w bieżące sprawy ([1], [2], [4]).

Z uwagi na subiektywny charakter objawów, diagnoza zwykle opiera się na wywiadzie psychologicznym, zaś weryfikacja fizykalna jest nieefektywna ([4]). Osoby z derealizacją często zgłaszają poczucie bezradności, pustki i izolacji, co wpływa na jakość życia oraz efektywność zawodową i osobistą.

Podsumowanie: Czy można skutecznie pozbyć się derealizacji samodzielnie?

Skuteczne pokonanie derealizacji bez pomocy lekarza jest możliwe w przypadku epizodów wynikających z silnego stresu lub przejściowego zmęczenia. Kluczowa jest świadomość mechanizmów powstawania tego stanu, aktywne ograniczanie bodźców stresowych, wzmacnianie więzi z rzeczywistością oraz systematyczna praca nad zdrowiem psychicznym i fizycznym ([1], [2], [3], [4]).

Nawet jeśli derealizacja jest reakcją obronną mózgu, w wielu przypadkach jej łagodzenie możliwe jest poprzez codzienną higienę psychiczną, dbanie o równowagę emocjonalną i świadome przeżywanie „tu i teraz”. Jeśli jednak objawy utrzymują się lub nasilają, nie warto zwlekać z konsultacją u specjalisty.

Źródła:

• [1] https://www.doz.pl/czytelnia/a17190-Zespol_depersonalizacji-derealizacji_DD__czym_jest_Jak_sobie_z_nim_radzic
• [2] https://enel.pl/enelzdrowie/zdrowie/czym-jest-derealizacja-przyczyny-objawy-leczenie-zaburzenia
• [3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Derealizacja
• [4] https://www.hellozdrowie.pl/derealizacja-oraz-zespol-derealizacji-depersonalizacji-przyczyny-objawy-leczenie/
• [5] https://pokonajlek.pl/derealizacja/