ADHD – co oznacza ten skrót i dlaczego jest tak powszechny?

ADHD to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurorozwojowych, rozpoczynające się już w dzieciństwie i wywierające wpływ na życie na każdym etapie rozwoju. Objawy tej jednostki dotyczą problemów z koncentracją uwagi, nadpobudliwości psychoruchowej oraz impulsywności. Zespół ten jest szeroko obecny zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych, a jego powszechność wynika z genetycznych i neurobiologicznych czynników oraz rosnącej świadomości społecznej i coraz lepszej diagnostyki[3][5][6].

ADHD – co oznacza ten skrót?

ADHD to akronim od angielskiej nazwy Attention Deficit Hyperactivity Disorder, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zaburzenie to łączy typowe problemy z nieuwagą, impulsywnością i nadmierną aktywnością ruchową, wynikające z deficytów funkcji wykonawczych mózgu[5]. Funkcje te obejmują między innymi kontrolę uwagi, hamowanie impulsów, a także regulację emocji i pamięć roboczą[5][10]. ADHD jest więc zaburzeniem neurorozwojowym, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i zmienia swój obraz w ciągu życia[3][6].

Jak rozpoznać ADHD – główne objawy i ich wpływ na życie

Kliniczny obraz ADHD obejmuje trudności z koncentracją uwagi, nadpobudliwość psychoruchową oraz impulsywność[1][2][4].

Objety utraty koncentracji uwagi przejawiają się problemami ze skupieniem, organizacją i pamięcią roboczą[1][5][7]. Nadpobudliwość to ciągła potrzeba ruchu, wiercenie się oraz trudność w wyciszeniu, a impulsywność wiąże się z brakiem kontroli nad reakcjami, działaniami bez namysłu oraz przerywaniem wypowiedzi[1][6][7].

Objawy ADHD mają wyraźny wpływ na życie codzienne. Utrudniają naukę, prowadzą do szkolnych niepowodzeń, komplikują relacje społeczne i obniżają efektywność zawodową. Problemy te dotyczą zarówno dzieci, jak i dorosłych, choć forma i nasilenie symptomów mogą się zmieniać wraz z wiekiem[2][4][7].

ADHD u dzieci i dorosłych – objawy, różnice, konsekwencje

Objawy ADHD pojawiają się zazwyczaj między 3. a 6. rokiem życia[3][6]. U dzieci widoczne są trudności w skupieniu podczas nauki, impulsywność, kłopoty z dyscypliną i relacjami społecznymi[1][3][6]. Z kolei u dorosłych ADHD przyjmuje inną formę: przeszkadza w organizacji codzienności, pracy, zarządzaniu czasem oraz utrzymywaniu relacji interpersonalnych[2][9].

Wśród dorosłych coraz częściej rozpoznaje się odmianę ADD (deficyt uwagi bez nadpobudliwości), która często bywa niezauważona w młodszym wieku, szczególnie u dziewcząt[5]. U dzieci ADHD występuje częściej u chłopców, natomiast w dorosłości różnice płciowe zanikają[5][9]. Szacuje się, że około 60% dzieci z rozpoznanym ADHD doświadcza objawów również w dorosłości[3].

Nieprawidłowości te mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak trudności edukacyjne, zaburzenia funkcjonowania społecznego, problemy emocjonalne i obniżenie jakości życia zarówno dzieci, jak i dorosłych[1][3][7].

Przyczyny powszechności ADHD

Wysoka powszechność ADHD wynika przede wszystkim z genetycznych i neurobiologicznych uwarunkowań. Zaburzenie to jest też częściej diagnozowane dzięki wzrostowi świadomości społecznej oraz postępowi w diagnostyce[3][5]. Obecnie szacuje się, że objawy ADHD występują u 5-7% dzieci na świecie[3][5].

ADHD jest zaburzeniem przewlekłym – objawy często przechodzą z dzieciństwa w dorosłość. Kliniczne rozpoznanie opiera się na szczegółowych kryteriach: należy brać pod uwagę wiek, historię życia oraz nasilenie objawów i ich wpływ na różne sfery funkcjonowania[2][4].

Diagnoza i leczenie ADHD

Diagnostyka ADHD wymaga szczegółowej oceny klinicznej, prowadzonej przez doświadczonych specjalistów na podstawie kryteriów rozpoznania, uwzględniających zarówno intensywność, jak i początek objawów oraz historię funkcjonowania pacjenta wg klasyfikacji DSM-5 lub ICD-10[2][4][5]. Przeważnie objawy pojawiają się przed 12 rokiem życia, a diagnoza ADHD obejmuje wywiad medyczny, obserwację oraz konsultacje z rodzicami i nauczycielami w przypadku dzieci[5][6].

Leczenie ADHD łączy psychoterapię, wsparcie edukacyjne oraz w uzasadnionych przypadkach farmakoterapię[1][8]. Psychoterapia ma na celu rozwijanie umiejętności społecznych i poprawę organizacji, natomiast środki farmakologiczne poprawiają pracę układu nerwowego, regulując objawy[1][8]. Koszt konsultacji psychologa dziecięcego wynosi ok. 160 zł (dane z 2025 r.)[3].

Podsumowanie – dlaczego ADHD jest tak powszechne?

ADHD oznacza zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, istotnie wpływający na codzienne funkcjonowanie dzieci i dorosłych w różnych sferach życia. Zaburzenie jest powszechne głównie z powodów genetycznych i neurobiologicznych, a także dzięki wzrostowi świadomości oraz lepszej diagnostyce. Objawy obejmują deficyt uwagi, impulsywność oraz nadpobudliwość, utrudniając naukę, pracę i relacje społeczne. Skuteczne leczenie ADHD opiera się na terapii psychologicznej, edukacyjnej oraz w razie potrzeby farmakoterapii, co pozwala na znaczącą poprawę jakości życia pacjentów[1][3][5][8].

Źródła:

• [1] https://www.luxmed.pl/dla-pacjenta/artykuly-i-poradniki/adhd-objawy-i-diagnostyka-jak-je-leczyc
• [2] https://polmed.pl/zdrowie/adhd-u-doroslych-jak-rozpoznac-objawy/
• [3] https://www.damian.pl/zdrowie-psychiczne/adhd/
• [4] https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/polish/adhd-in-adults
• [5] https://pl.wikipedia.org/wiki/ADHD
• [6] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/psychiatria/78868,zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-adhd
• [7] https://www.wapteka.pl/porady/adhd-objawy-przyczyny-i-leczenie-zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-u-dzieci-i-doroslych/
• [8] https://www.doz.pl/czytelnia/a1701-ADHD__przyczyny_objawy_leczenie_zespolu_nadpobudliwosci_psychoruchowej
• [9] https://www.medonet.pl/psyche/psychologia,18-objawow-adhd-u-doroslych–takie-zachowania-sa-charakterystyczne,artykul,45763027.html
• [10] https://neurologia-praktyczna.pl/a2460/Zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-z-deficytem-uwagi