Atak paniki może pojawić się nagle i objawiać się wyjątkowo silnym lękiem oraz niepokojącymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi. Gdy jesteśmy świadkami takiego zdarzenia, kluczowe jest szybkie i świadome działanie, które może realnie pomóc osobie w kryzysie oraz zapobiec nasileniu objawów[1][2][3]. Poniżej przedstawiamy konkretne, sprawdzone zalecenia, dotyczące tego, co robić, gdy ktoś ma atak paniki w naszej obecności.
Jak rozpoznać atak paniki?
Atak paniki to nagły, intensywny napad lęku, któremu towarzyszą wyraźne objawy fizyczne, takie jak przyspieszone bicie serca, duszności, ból w klatce piersiowej, drżenie, pocenie się, zawroty głowy i nudności[1][2][4]. Objawy te nasilają się szybko, często w ciągu kilku minut od rozpoczęcia ataku, a ich szczyt przypada zazwyczaj w pierwszych dziesięciu minutach[3][5].
Oprócz dolegliwości somatycznych, wiele osób doświadcza derealizacji, depersonalizacji, poczucia nierealności, strachu przed śmiercią lub utratą kontroli[1][2][4]. Moment ataku pojawia się często niespodziewanie, bez wyraźnej przyczyny, co wzmacnia poczucie zagrożenia i nasila lęk[3][5].
Bezpieczeństwo i wsparcie dla osoby w trakcie ataku
Najważniejsze jest zachowanie spokoju i stworzenie bezpiecznego otoczenia. Gwałtowne reakcje osób postronnych mogą nasilić lęk, dlatego warto pozostać przy osobie w sposób spokojny i opanowany[5]. Krótkie, jasne komunikaty, kontakt wzrokowy i zapewnienie, że jest się obok, pomagają złagodzić poczucie paniki i osamotnienia.
Obecność wspierającej osoby może przerwać błędne koło nasilających się objawów – fizycznych i psychicznych – poprzez dostarczenie poczucia bezpieczeństwa i kontroli[3]. Wskazane jest zachęcanie do skupienia uwagi na oddechu oraz starać się odwrócić uwagę od katastroficznych myśli[1][2].
Skuteczne działania w trakcie ataku paniki
Oddychanie jest kluczowe podczas ataku paniki. Pomóż osobie zwolnić i pogłębić oddech, zachęcając do robienia spokojnych, głębokich wdechów przez nos i powolnych wydechów przez usta[1][2][9]. Utrzymanie płynnego oddechu zapobiega hiperwentylacji i może w istotny sposób obniżyć natężenie objawów somatycznych.
Przypomnij, że atak paniki jest przejściowy i nie wiąże się z realnym zagrożeniem życia, chociaż symptomy bywają bardzo niepokojące[2][3][4]. Słowa otuchy, poczucie zrozumienia i cierpliwość mogą złagodzić intensywny lęk i zmniejszyć poczucie zagrożenia.
Należy unikać nadmiernego dotyku czy prób powstrzymywania ruchów osoby, chyba że grozi jej niebezpieczeństwo – zbyt zdecydowane działania mogą pogłębiać lęk. Zdecydowanie należy zrezygnować z bagatelizowania sytuacji lub wydawania poleceń typu „uspokój się”[6].
W przypadkach, gdy objawy nie ustępują lub osoba zaczyna tracić przytomność, należy niezwłocznie wezwać pomoc medyczną, aby wykluczyć inne przyczyny (np. kardiologiczne lub neurologiczne)[2][5].
Psychoedukacja oraz znaczenie wiedzy o atakach paniki
Wzrost świadomości społecznej na temat napadów paniki pozwala na szybszą interwencję i skuteczniejsze wsparcie osoby doświadczającej tego stanu[3]. Zrozumienie mechanizmu działania układu współczulnego, produkcji adrenaliny i noradrenaliny, a także efektu błędnego koła między lękiem a objawami fizycznymi, sprzyja prawidłowej reakcji otoczenia[5].
Coraz większy nacisk kładzie się na psychoedukację, redukcję stygmatyzacji oraz szeroki dostęp do terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), która jest jedną z najlepiej udokumentowanych metod leczenia zaburzeń lękowych i napadów paniki[3][9].
Wiedza o technikach samopomocy, takich jak ćwiczenia oddechowe i techniki relaksacyjne, umożliwia nie tylko skuteczne wsparcie osoby podczas napadu paniki, ale również przeciwdziała nawracającym epizodom w przyszłości[9].
Podsumowanie: Co robić, gdy jesteś świadkiem ataku paniki?
Szybka, spokojna i świadoma reakcja osoby obecnej przy ataku paniki może istotnie obniżyć intensywność objawów oraz skrócić czas ich trwania[1][2][3]. Kluczowe jest zachowanie spokoju, stworzenie bezpiecznego otoczenia, spokojna rozmowa, wsparcie w kontroli oddechu oraz przekonanie o tymczasowości ataku.
Profesjonalna pomoc psychologiczna oraz psychoedukacja stanowią długofalowe narzędzia wsparcia zarówno dla osób zmagających się z napadami paniki, jak i dla ich otoczenia[3][9]. Znajomość objawów oraz zasad postępowania pozwala zmniejszyć ryzyko powstania dodatkowego stresu i przyczynia się do skuteczniejszego zarządzania sytuacją kryzysową.
Źródła:
- https://www.medonet.pl/psyche/zaburzenia-psychiczne,objawy-ataku-paniki–jak-je-rozpoznac-,artykul,16359600.html
- https://www.damian.pl/zdrowie-psychiczne/ataki-paniki/
- https://diag.pl/pacjent/artykuly/jak-wygladaja-ataki-paniki/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_l%C4%99ku_napadowego
- https://polmed.pl/zdrowie/atak-paniki-przyczyny-objawy-terapia/
- https://www.doz.pl/czytelnia/a17543-Atak_paniki__jak_wyglada_Co_robic_gdy_sie_pojawia
- https://www.medicover.pl/zdrowie/psychiczne/atak-paniki/
- https://jutromedical.com/twoje-zdrowie/co-leczymy/atak-paniki-zespol-leku-napadowego
- https://donatakurpas.pl/atak-paniki-czym-jest-i-jak-sobie-z-nim-radzic/
- https://psychologiawpraktyce.pl/artykul/czym-sa-ataki-paniki
PsychoBlog.com.pl – portal, gdzie myśli spotykają się z sercem, a teoria z codzienną praktyką. Tworzymy przestrzeń dla wszystkich, którzy wierzą, że każda emocja ma swoją historię, a każda myśl zasługuje na zrozumienie.